Halfeti binlerce yıllık tarihi ile pek çok medeniyetin izini taşıyan yerleşim yerlerinden biriydi, ta ki 2000 yılına kadar. Hititler’den Osmanlı Devleti’ne uzanan tarihi ve kültürel zenginlik günümüzde Fırat Nehri’nin sularına gömülmüş durumda.
Batık şehir olarak bilinen Halfeti uzun zamandır görmek istediğim yerlerin başında geliyordu. Gaziantep seyahatimizin bir gününü Halfeti, Rumkale, Göbeklitepe ve Şanlıurfa‘ya ayırdık. Halfeti gezilecek yerler ve Halfeti tekne turu yolculuğumuzu tüm detaylarıyla paylaşmak istiyorum.
Halfeti Nerede?
Yazının İçindekiler
Halfeti Şanlıurfa’nın ilçelerinden biri. Konum olarak Gaziantep ve Şanlıurfa arasında yer alıyor. Şanlıurfa Halfeti arası 112 kilometre iken Gaziantep’ten Halfeti 102 kilometre uzaklıkta.
Halfeti Neden Sular Altında?
2000 yılında Birecik Barajı’nın yapılması ile Halfeti ve çevresindeki birçok köy sular altında kaldı. Halfeti’de yaşayanlar 7 kilometre uzaklıktaki Yeni Halfeti’ye taşınırken Eski Halfeti’nin bir kısmı günümüzde tekne turu ile gezilebilen batık şehir halini aldı. Halfeti aynı zamanda ülkemizin Citta Slow (Sakin Şehir) unvanına sahip olan 18 kentinden biri.
Halfeti Gezilecek Yerler
Günümüzde Halfeti ilçesi Eski Halfeti ve Yeni Halfeti olmak üzere iki bölüme ayrılmış durumda. Yeni Halfeti’de gezip görmeye değer hiçbir şey bulunmuyor. Burası köy sakinlerinin evlerinin bulunduğu bir yerleşim yeri. Eski Halfeti’nin bir bölümü yürüyerek gezilebiliyor, bir bölümü ise sadece tekne turları ile görülebiliyor. Dolayısıyla Halfeti gezilecek yerlerin tamamı Eski Halfeti’de diyebilirim.
Eski Halfeti’nin en fotojenik noktalarından biri olan Asma Köprü iki yakayı birbirine bağlayan Halfeti’nin gerdanlığı olarak biliniyor. Yürüyerek gezebileceğiniz Asma Köprü sonrası Urfa’nın tarihi evlerini fotoğraflayabilir, 1800’lü yılların başında inşa edilen ve günümüzde tabanının büyük bir bölümü sular altında kalan Ulu Camii’yi görebilirsiniz. Yöre halkı tarafından Selçuklu Hanı olarak isimlendirilen Kantarma Mezrası Hanı da Halfeti gezilecek yerler arasında.
Halfeti Tekne Turu Gezisi
Halfeti tekne turları Eski Halfeti bölgesindeki limandan hareket ediyor. Bizim bindiğimiz tekne turu bir saatlik bir turdu. Fırat sularında ilerleyerek Kral Kızı Mağarası, Rumkale ve Batık minaresi ile ünlü Savaşan Köyü’nü gördük.
Halfeti gezisi için bir diğer seçenek ise tekne kiralamak. Kaptanla anlaşıp tekne kiraladığınızda daha uzun bir rota sizleri bekliyor. Kral Kızı Mağarası, Rumkale, Savaşan Köyü, Merziman Çayı, Çekem Köyü, Kahtin Köyü, Ehneş Köyü özel turların izlediği iki saatlik bir rota. Eğer arkadaşlarınızla birlikte geldiyseniz ya da sizden başkası olsun istemiyorsanız tekne kiralamanızı öneririm.
Eski Halfeti’den bindiğimiz tekne ile Fırat sularında ağır ağır ilerlerken şahit olduğum manzaralar hem şaşkınlık hem hüzün yarattı. İki bin yıllık tarihin sulara gömülmüş olması içimi fazlasıyla acıtırken tekne ile ilerlerken kamelya tarzı yapılar dikkatimi çekti.
Kaptana sorduğumda baraj kapakları açılmadan önce Halfeti’de yaşayanlar buradaki yaşanmışlıkları unutmamak ve buradan kopmamak için kendilerine piknik yapacak yerler hazırlamışlar. Hafta sonları Eski Halfeti’ye gelip anılarını tazeliyorlarmış.
Kral Kızı Mağarası tekne turu ile uzaktan görebildiğimiz noktalardan ilki. Efsaneye göre kralın kızı bir çobana aşık olur, kral bu duruma karşı çıkarak kızını bu mağaraya hapseder. Kral Kızı Mağarası’na giriş yasak, sadece tekne ile görülebiliyor.
Rumkale
Sarp kayalıkların üzerinde yükselen Rumkale Halfeti tekne turumuzun ikinci rotası. Zümrüt yeşili sulardan geçerken Rumkale’nin güzelliği karşısında büyülenmemek elde değil. Fırat nehri ve Merziman çayının birleştiği noktada, yarımada görünümünde olan Rumkale’nin tarihi yüzlerce yıl öncesine kadar uzanıyor.
Antik dönemde Şitamrat ismi ile anılan Rumkale’deki kalıntılar Geç Roma ve Orta Çağ döneminin izlerini taşıyor. Aziz Nerses Kilisesi ve Barşavma Manastırı ile birlikte su sarnıçları, kuyu ve hendekler Rumkale gezilecek yerler arasında bulunuyor. Ancak kaleye girilmesine izin verilmiyor.
Rumkale Hristiyanlar için de özel bir yere sahip. Hz. İsa’nın havarilerinden biri olan Johannes’in Rumkale’yi mesken edinerek buradaki kayadan oyma bir odada İncil’in nüshalarını çoğalttığı rivayet ediliyor.
Rumkale’den tekne ile geçerken dikkatimizi çekenlerden biri de cam teras oldu. Binlerce yıllık tarihi bir bölgeye cam teras inşa etmek oranın ruhuna aykırı. Aynı durum Eski Halfeti’de de yaşanıyor maalesef. Tarihi Urfa evlerinin tepesinde yükselen çirkin otel binası da, cam teras da bölgeye yakışmıyor.
Halfeti Gezilecek Yerler: Savaşan Köyü
Halfeti tekne turu rotamızın son durağı Birecik Barajı’nın inşası sonrası neredeyse tamamı sular altında kalan batık kent Savaşan Köyü. Halfeti fotoğraflarının büyük bir kısmı Savaşan Köyü’ndeki Batık Minare’ye ait.
Caminin tamamı suya gömülürken bir tek minaresi görülebiliyor. Bu nedenle Batık Minare ya da Batık Camii olarak da biliniyor. Savaşan Köyü’nde sadece birkaç aile yaşamaya devam ediyormuş, baktığınız zaman hayalet köyü andırıyor adeta.
Teknemiz Savaşan Köyü’nde Yunus Dayı’nın Çay Bahçesi’ne yanaştı ve burada 15 dakikalık mola verdi. Köyde kısa bir fotoğraf çekimi sonrası Yunus Dayı ile çay içip Halfeti’yi bir de ondan dinledik. Yunus Dayı 85 yaşında, her gün buraya gelip çay bahçesini işletmeye devam ediyor. Çay bahçesinde Halfeti’nin sulara gömülmeden önceki fotoğraflarını da görmek mümkün.
Savaşan Köyü’ndeki molamızda Halfeti’nin meşhur karagülünü de görme şansı buldum. Karagül dünyada sadece Halfeti’de yetişebiliyor, öyle ki fidesini alıp başka bir yerde dikmek istediğinizde aynı rengi göremiyorsunuz. Halfeti’nin mikro ikliminde yetişebilen karagülü görebileceğiniz bir diğer nokta Eski Halfeti’de tekne turlarının hareket ettiği limanın arkasındaki sera.
Savaşan Köyü’nde verdiğimiz çay molasının ardından teknemiz dönüş yoluna geçti. Fırat Nehri’nde ilerlerken Zeugma Mozaik Müzesi’nde gördüğümüz eserler geldi aklıma. Müzedeki birçok eser baraj kapaklarının açılmasından bir gün önce çıkartılmış, gün yüzüne çıkarılamayan binlerce eser ise suların altında sonsuzluğa karıştı.
Halfeti Tekne Turu Ücreti 2021
Halfeti tekne turu ücreti kişi başı 25 TL. Tur bir saat sürüyor. Eğer tekne kiralamak isterseniz ücreti 250-400 TL aralığında değişiyor. Turun belli bir saati yok, dolunca hareket ediyor.
Halfeti’ye Nasıl Gidilir?
Halfeti’ye ulaşım konusunda önemli bir detaydan bahsetmek istiyorum. Amacınız Rumkale’yi görmek ve tepeden Rumkale manzarasını izlemek ise gezinize Rumkale’den başlamanız gerekiyor. Çünkü Halfeti’den kalkan tekne turları ile Rumkale’yi sadece uzaktan görebiliyorsunuz.
Rumkale’den tekne turuna bindiğinizde ise Eski Halfeti’yi gezemiyorsunuz. Özel tekne ile anlaşırsanız sizi Eski Halfeti’ye götürüyor. Bu nedenle Halfeti turuna çıkmadan önce nereden başlamak istediğinizi belirleyip tura öyle çıkmanızı tavsiye ederim.
Gaziantep’ten Halfeti’ye Nasıl Gidilir?
Gaziantep’ten Halfeti’ye gitmek için en ideal iki seçenek araç kiralamak ya da taksi ile anlaşmak. Biz ikincisini tercih ettik. Gaziantep seyahatimizde ayarladığımız taksi ile Halfeti’den başladığımız yolculuğa Göbeklitepe ve Balıklıgöl ile devam ettik. Gaziantep Halfeti arası araba ile 1.5 saat uzaklıkta. Fıstık ağaçları arasında ilerlerken zamanın nasıl geçtiğini anlamıyorsunuz bile.
Gaziantep’ten Halfeti’ye toplu ulaşım ile gitmek isterseniz yolculuğun meşakkatli olacağını bilin. Gaziantep’ten minibüse binerek önce Şanlıurfa’nın Birecik ilçesine ulaşıyorsunuz. Oradan minibüsle önce Yeni Halfeti’ye sonra Eski Halfeti’ye geçmeniz gerekiyor. Birecik’ten direkt Eski Halfeti’ye giden minibüsler de varmış ama sefer sıklığı oldukça az.
Şanlıurfa’dan Halfeti’ye Nasıl Gidilir?
Şanlıurfa Halfeti arası 120 kilometre, yolculuk iki saate yakın sürüyor. Şanlıurfa’dan toplu ulaşım ile Halfeti’ye gelmek isteyenler otogardan Halfeti minibüslerine binebilir.
Gaziantep’ten Rumkale’ye Nasıl Gidilir?
Rumkale Gaziantep’in Yavuzeli ilçesine 25 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Gaziantep Rumkale arası 66 kilometre, araç ile ortalama 1 saat 15 dakikalık yolculukla ulaşmak mümkün. Rumkale’ye geldiğinizde limandaki teknelerle Halfeti’ye on beş dakikada geçebilirsiniz. İster Gaziantep’te, ister Şanlıurfa’da olun, binlerce yıllık tarihe yakından tanıklık etmek için gezinize Halfeti’yi mutlaka ekleyin!
Halfeti Gezi Notları
- Halfeti tekne turuna dair sevmediğim tek şey yüksek sesle çalan müzikler oldu. Bulunduğunuz ortamla tezat teşkil eden müzikler bir süre sonra bıkkınlık veriyor. Neyse ki tarihi noktalardan geçince müzik susuyor ve sesli anlatım başlıyor. Bu sayede kulaklarımız bir süreliğine olsa da huzur buluyor.
- Şabut balığı sadece Fırat ve Dicle Nehri’nde bulunan, yöreye özgü bir tatlı su balığı. Halfeti’de nehir kenarındaki restoranlarda tadına bakabilirsiniz.
- Patlıcan seviyorsanız Urfalıların balcan adını verdikleri patlıcan kebabını denemenizi öneririm.
- Halfeti’yi panaromik olarak izlemek isterseniz Şanlıurfa-Halfeti karayolu üzerindeki “I Love Halfeti” yazısını görünce aracınızı sağa çekin. Kuş sesleri eşliğinde Halfeti manzarasını bir de buradan seyredin.
Halfeti ile ilgili daha detaylı bilgileri Instagram @seyahatimgeldi hesabımda bulabilir, daha fazla gezi önerisi için beni takip edebilirsiniz.
Halfeti seyahati planlıyorsanız bu yazıları da okumanızı tavsiye ederim:
- Gaziantep Gezilecek Yerler
- Şanlıurfa Gezilecek Yerler
- Göbeklitepe Gezisi
Radyoda hep demet akalın